Εξελικτική Βιολογία

ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

15101145 ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ (7ο εξάμηνο) 7 ECTS

Το αναγραφόμενο εξάμηνο δεν αφορά το Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών αλλά το Τμήμα προέλευσης

Διδάσκοντες: Δ. Σίδερης, αναπλ. Καθηγητής (dsideris@biol.uoa.gr) Αναστάσιος Λεγάκις, καθηγητής (alegakis@biol.uoa.gr), Παναγιώτης Παφίλης αναπλ. καθηγητής (ppafil@biol.uoa.gr), Αριστείδης Παρμακέλης αναπλ. καθηγητής (aparmakel@biol.uoa.gr) Βασίλης Κουβέλης  επικ. καθηγητής (kouvelis@biol.uoa.gr),

(έως 10 φοιτητές μετά από συνεννόηση με τους διδάσκοντες)

Οι αρχές της Εξελικτικής Βιολογίας και η διαδρομή της εξελικτικής σκέψης (10 Ώρες): Ορισμός της επιστήμης της Εξέλιξης — Επιστημολογικό υπόβαθρο — Ιστορική αναδρομή — Εξελικτικές θεωρίες — Λαμαρκισμός, Δαρβινισμός, Συνθετική Θεωρία (Νεοδαρβινισμός) — Η σύγχρονη διάσταση.

Από τη μεγάλη έκρηξη στα αρχέγονα κύτταρα (12 Ώρες): Η δημιουργία του σύμπαντος και της γης — Το προβιοτικό σκηνικό — Τύχη, φυσική επιλογή, τάξη και αταξία — Αβιοτική σύνθεση οργανικών ουσιών, προβλήματα — Αβιοτική σύνθεση πολυμερών και υπερμοριακών συμπλεγμάτων — Ο κόσμος του RNA — Ο κόσμος των RNP και η μετάβαση στον κόσμο του DNA.

Το θεμελιώδες επίπεδο διάκρισης των οργανισμών (10 Ώρες): Η σημερινή εικόνα του γονιδιώματος των οργανισμών και η πιθανή εικόνα του γονιδιώματος του πρωτοοργανισμού — Απόψεις σχετικά με τη δημιουργία των ευκαρυωτικών κυττάρων — Επίπεδα διάκρισης των ζωντανών οργανισμών, η σχετικότητα της ιεράρχησης, κλαδιστική και φαινετική προσέγγιση, κλαδογράμματα — Το οικουμενικό εξελικτικό δενδρόγραμμα, Βασίλεια ή Επικράτειες, η μοριακή προσέγγιση — Η τοποθέτηση της ρίζας στο οικουμενικό δενδρόγραμμα.

Χρόνος και μορφές (16 Ώρες): Η έννοια του εξελικτικού χρόνου — Στοιχεία και αρχές της σύγχρονης γεωλογικής προσέγγισης, τρόποι χρονολόγησης — Στρωματολίτες και απολιθώματα — Τα βασικά εξελικτικά γεγονότα μέχρι την Κάμβριο περίοδο — Η έκρηξη των ειδών της Καμβρίου περιόδου — Παράγοντες που επιταχύνουν την αποκλίνουσα εξάπλωση των οργανισμών — Η σημασία των «συνδετικών κρίκων», έλλειψη «κρίκων» ή εστιγμένη ισορροπία και στάση; — Πρότυπα και μηχανισμοί ειδογένεσης — Μαζικές εξαφανίσεις ειδών — Η εξέλιξη του ανθρώπου.

Εξελικτικοί μηχανισμοί (17 Ώρες): Στοιχεία γενετικής πληθυσμών, η ισορροπία Hardy-Weinberg, ισορροπία και ανισορροπία σύνδεσης — Μεταλλαγές, περιορισμοί από το γενετικό κώδικα — Οι έννοιες της εξελικτικής απόκλισης και σύγκλισης — Δημιουργία διπλασιασμών ή εξαλείψεων, άνισος επιχιασμός, γλίστριμα των αλυσίδων DNA, μετάθεση και ρετρομετάθεση — Μηχανισμοί σύγκλισης μέσω αμοιβαίων και μη αμοιβαίων ανασυνδυασμών — Η πιθανότητα διατήρησης και διασποράς μιας νέας μεταλλαγής — Η φυσική επιλογή υπό το πρίσμα της αιτιοκρατικής θεώρησης, αρμοστικότητα, συντελεστής επιλογής, κατευθύνουσα επιλογή και συνεπικράτηση, η υπερεπικράτηση — Πρότυπα δράσης της φυσικής επιλογής — Τυχαία γενετική παρέκκλιση και στοχαστική θεώρηση, πιθανότητα, χρόνος και ρυθμός σταθεροποίησης — Εκτίμηση φυλογενετικών αποστάσεων

Επιλογές Συγγραμμάτων:

1. Βιβλίο [86197244]: ΕΞΕΛΙΞΗ, Douglas Futuyma, Mark Kirkpatrick Λεπτομέρειες
2. Βιβλίο [25276]: Εισαγωγή στην εξελικτική βιολογία, Ροδάκης Γεώργιος Λεπτομέρειες
3. Βιβλίο [4705]: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ, ΑΛΑΧΙΩΤΗΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ Λεπτομέρειες
4. Βιβλίο [12465721]: ΕΞΕΛΙΞΗ, Barton Nicholas, Briggs Derek, Eisen Jonathan, Goldstein David, Patel Nipam Λεπτομέρειες